Giáo án Toán 3 tiết 50: Bài toán giải bằng 2 phép tính

Thứ ba ngày 22 tháng 10 năm 2013
Toán
Tiết 50: BÀI TOÁN GIẢI BẰNG 2 PHÉP TÍNH 
I. Mục tiêu: Giúp học sinh
- Làm quen với bài toán giải bằng 2 phép tính.
- Bước đầu biết giải và trình bày bài giải.
II. Đồ dùng dạy học:
- Máy tính, máy chiếu.
- Bảng phụ ( BT2, 3).
III. Các hoạt động dạy học: 
1. Kiểm tra bài cũ: (3-5’)
- Giải bài toán theo tóm tắt sau: 
 Em có : 15 bông hoa.
 Chị hơn em : 5 bông hoa. 
 Chị có : ... bông hoa?
- Kiểm tra, nhận xét.
? Bài toán em vừa giải thuộc dạng toán nào?
? Nêu những dạng toán em đã học?
- Nhận xét chung.
2. Dạy bài mới: (13-15’)
a) GTB: Hôm nay cô cùng các em tìm hiểu về bài toán mới. Đó là bài toán vận dụng kết hợp hai dạng toán mà các em đã học: “Bài toán giải bằng hai phép tính”.
- G ghi bảng.
b) Hình thành bài mới:
* Giới thiệu bài toán 1:
- G đưa bài toán:
Hàng trên có ba cái kèn, hàng dưới có nhiều hơn hàng trên 2 cái kèn. Hỏi:
a) Hàng dưới có mấy cái kèn?
b) Cả hai hàng có mấy cái kèn? 
? Bài toán cho biết gì? 
- G đưa trực quan kết hợp tóm tắt bằng sơ đồ đoạn thẳng: 
Em hiểu “hàng dưới có nhiều hơn hàng trên 2 cái kèn” là thế nào? 
? Bài toán hỏi gì?
- G hoàn thành sơ đồ tóm tắt:
- Yêu cầu H dựa vào tóm tắt đọc lại đề toán.
? Dựa vào tóm tắt, hãy viết phép tính tìm số kèn ở hàng dưới?
- G ghi bảng lời giải và phép tính giải thứ nhất.
? Hàng trên có 3 cái kèn, hàng dưới em vừa tìm được mấy cái kèn? 
? Hãy viết tiếp phép tính tìm số kèn ở cả 2 hàng cùng với đáp số của cả bài toán?
- Yêu cầu H nêu bài giải.
- G yêu cầu H đọc lại bài làm.
- G ghi bảng bài giải.
Bài giải
 a) Số kèn ở hàng dưới là:
 3 + 2 = 5 (cái)
b) Số kèn ở cả hai hàng là:
3 + 5 = 8 (cái)
Đáp số: a) 5 cái kèn
 b) 8 cái kèn.
? Em tìm được số kèn ở cả hai hàng bằng cách nào?
Giả sử bài toán này chỉ yêu cầu tìm số kèn ở cả hai hàng thì chúng ta làm như thế nào? Vì sao?
 - Đúng vậy, muốn tìm được tổng số kèn thì phải biết cả hai số mà số kèn ở hàng dưới chưa biết nên phải đi tìm trước. Trong bài toán này có hai câu hỏi a và b nên ta phải viết 2 đáp số.
* Giới thiệu bài toán 2:
- Đưa bài toán: Bể thứ nhất có 4 con cá, bể thứ hai có nhiều hơn bể thứ nhất 3 con cá. Hỏi cả hai bể có bao nhiêu con cá?
- Phân tích bài toán (G kết hợp tóm tắt bài toán).
? Bài toán cho biết gì? 
? Bài toán hỏi gì?
- G hoàn thành sơ đồ tóm tắt:
- Yêu cầu H dựa vào tóm tắt đọc lại đề toán.
? Muốn tìm số cá ở cả hai bể ta phải biết thêm gì?
 ? Dựa vào bài toán 1 và kiến thức đã học, hãy viết phép tính giải và đáp số của bài toán vào bảng con?
 - Hãy trình bày bài giải.
 - Yêu cầu H đọc lại bài làm.
- G ghi bảng bài giải.
- Đây là bài giải mẫu của bài toán này – Hãy đọc lại.
? Để tính số cá ở hai bể em đã làm như thế nào?
? So sánh bài toán 2 với bài toán 1?
- Bài 2 có 1 yêu cầu ta vẫn giải bằng hai phép tính nên ta gọi là bài toán giải bằng hai phép tính. 
Vậy để giải những bài toán như bài toán 2 em làm như thế nào?
- Sau này khi gặp những bài toán tương tự ta cũng làm như vậy. Bài toán giải bằng hai phép tính luôn có hai phép tính nhưng chỉ có một đáp số. Phép tính thứ nhất ta đi tìm số chưa biết dựa vào số đã cho và phép tính thứ hai chính là câu trả lời cho câu hỏi của bài toán. 
Lưu ý cách trả lời: tìm cái gì – trả lời cái đó.
3. Luyện tập - thực hành: (15-17’)
*Bài 1/50: (bảng con) (5’)
- Yêu cầu H đọc đề toán.
? Bài toán cho biết gì? 
? Bài toán hỏi gì?
- G kết hợp tóm tắt bằng sơ đồ đoạn thẳng:
- Yêu cầu H dựa vào tóm tắt đọc lại đề toán.
? Để tìm được số bưu ảnh của cả 2 anh em ta cần biết thêm gì nữa?
? Vậy bài toán này giải bằng mấy phép tính?
- Vận dụng kiến thức đã học, hãy viết các phép tính giải và đáp số của bài toán vào bảng con.
- Yêu cầu H trình bày bài giải.
? Em còn cách trả lời nào khác không?
? Em đã vận dụng kiến thức nào để giải bài toán này?
=> G chốt: Đây là bài toán giải bằng hai phép tính có liên quan đến bài toán về ít hơn và tìm tổng hai số. Khi trình bày các em cần lưu ý câu lời giải, phép tính và đơn vị phải thống nhất.
*Bài 2/50 : (vở + bảng phụ) (7’)
- G yêu cầu H đọc bài toán.
? Bài toán cho biết gì? 
? Bài toán hỏi gì?
? Để tìm số lít dầu ở cả hai thùng ta phải biết thêm gì?
- Yêu cầu H làm vở + bảng phụ.
- G chấm đúng sai, nhận xét.
- Chữa bài trên bảng phụ.
- Yêu cầu H trình bày bài giải.
? Em đã vận dụng kiến thức nào để giải bài toán này?
*Chốt: Vận dụng bài toán về nhiều hơn và tìm tổng hai số để giải bài toán bằng 2 phép tính.
Bài 3/50:(miệng + nháp + bảng phụ)(5’)
- Yêu cầu H đọc yêu cầu bài toán. 
? Bài có mấy yêu cầu?
 Hãy quan sát đặt đề theo tóm tắt rồi giải bài toán.
- Lưu ý H: khi đặt đề toán các em cần quan sát kĩ sơ đồ để đặt đề cho phù hợp và bài giải cần phù hợp với đề bài.
- Yêu cầu H trình bày bài làm.
- Chữa bài trên bảng phụ.
- Đưa đề bài mẫu (Đây là đề bài đầy đủ để các em tham khảo – Hãy đọc lại)
*Chốt: Cách đặt đề: quan sát kĩ sơ đồ, lựa chọn câu từ chính xác để đặt đề toán cho phù hợp với tóm tắt và thực tế. Khi giải bài toán cần phù hợp với đề bài đã đặt ở trên.
4. Củng cố - dặn dò: (3’)
- Những bài toán giải bằng hai phép tính hôm nay ta học vận dụng kiến thức nào?
- Các em cần lưu ý những bài toán giải bằng hai phép tính bao giờ cũng phải có 2 phép tính: phép tính thứ nhất tìm số chưa biết, phép tính thứ hai chính là câu lời giải của bài toán và bài toán chỉ có 1 đáp số.
- Bài toán giải bằng hai phép tính còn vận dụng kiến thức về gấp một số lên nhiều lần và giảm đi một số lần tiết học sau ta sẽ tìm hiểu .
 - Nhận xét tiết học.
- H làm bảng con.
- Đọc lại bài.
- Bài toán về nhiều hơn.
- Bài toán về nhiều hơn, về ít hơn, tìm tổng hai số, về gấp một số lên nhiều lần, giảm đi một số lần ...
- H nhắc lại tên bài.
- H đọc đề.
- Hàng trên có 3 cái kèn; hàng dưới có nhiều hơn hàng trên 2 cái kèn.
- H trả lời.
- Hàng dưới có bao nhiêu cái kèn? Cả hai hàng có bao nhiêu cái kèn?
- H nhìn tóm tắt đọc đề toán.
- H viết bảng con: 
3 + 2 = 5 (cái).
- 5 cái kèn.
- H viết tiếp vào bảng con:
3 + 5 = 8 (cái)
 Đáp số: a) 5 cái kèn
 b) 8 cái kèn
- H nêu – NX.
- 1 dãy đọc. 
- Số kèn ở hàng trên cộng với số kèn ở hàng dưới.
- H trả lời.
- H đọc bài toán.
- Bể thứ nhất có 4 con cá.
- Bể thứ hai có nhiều hơn bể thứ nhất 3 con cá.
- Cả hai bể có bao nhiêu con cá.
- H dựa vào tóm tắt đọc lại đề toán.
- Biết số cá ở bể thứ hai.
- H viết bảng con:
 4 + 3 = 7 (con)
 4 + 7 = 11 (con)
 Đáp số: 11 con
- 1 H trình bày bài giải. – NX.
- H đọc bài giải (1 dãy).
- H đọc.
- Tính số cá ở bể thứ 2 rồi tính số cá ở cả hai bể (1 dãy) 
- H trả lời.
- Em giải bằng hai phép tính: phép tính 1 em tìm số chưa biết, phép tính 2 em đi tìm tổng hai số.
- 2 H đọc đề bài.
- Anh có 15 tấm bưu ảnh; em có ít hơn anh 7 tấm bưu ảnh. 
- Hỏi cả hai anh em có bao nhiêu tấm bưu ảnh? 
- H dựa vào tóm tắt đọc lại đề bài.
- Ta phải tìm số bưu ảnh của em.
- Hai phép tính.
- H làm bảng con.
- 2 – 3 H trình bày miệng.
- H trình bày.
- Vận dụng kiến thức bài toán về ít hơn và tìm tổng hai số.
- 2 H đọc to – cả lớp đọc thầm.
- Thùng thứ nhất đựng 8 lít dầu; Thùng thứ hai đựng nhiều hơn thùng thứ nhất 6 lít dầu.
- Hỏi cả hai thùng đựng bao nhiêu lít dầu?
- H trả lời, nhận xét.
- H làm vở + bảng phụ.
- H đọc bài làm, nhận xét.
- Vận dụng bài toán về nhiều hơn và tìm tổng hai số.
- Đọc yêu cầu.
- Có 2 yêu cầu.
- H làm nháp.
- H nêu bài toán và bài giải của mình.
- Đọc lại bài, nhận xét.
- H đọc.
- Vận dụng bài toán về nhiều hơn, bài toán về ít hơn, bài toán về tìm tổng hai số.