Sáng kiến kinh nghiệm Nâng cao dạy giải toán có lời văn ở lớp 4

PHẦN : MỞ ĐẦU
I- Bối cảnh của đề tài:
 Do từ thực tế của địa phương và khả năng nhận thức của trò và phương pháp truyền thụ của thầy còn hạn chế ,mà ngay từ đầu năm tôi đã bắt tay vào nghiên cứu đề tài này nhằm khác phục những nhược điểm mà trò và thầy mắc phải.
II-Lý do chọn đề tài:
 Mục tiêu giáo dục tiểu học là giáo dục học sinh hình thành những cơ sở ban đầu cho sự phát triển đúng đắn và lâu dài về đạo đức, trí tuệ, thể chất , thẩm mĩ và các kiến thức cơ bản ,tài năng cơ bản, tài năng cơ bản để học sinh tiếp tục học lên lớp trên .
Cùng với sự đổi mới về nội dung ,chương trình ,mục đích dạy học là sự đổi mới về phương phương pháp dạy học .Dạy học trong đổi mới giáo dục phổ thông là dạy học sinh tự tìm tòi ,phát hiện kiến thức mới,là dạy cách học cho học sinh Giáo viên căn cứ vào chuẩn kiến thức ,kỹ năng trong chương trình được trình bày trong sách giáo khoa để thiết kế các hoạt động và tổ chức học sinh tham gia ,thực hiện nhiệm vụ học tập ,giúp các em hình thành kiến thức qua chính các hoạt động đó .Giáo viên không áp đặt ,kiến thức có sẵn mà tổ chức học sinh tìm tòi, phát hiện,tự chiếm lĩnh kiến thức Giáo viên tổ chức ấưo cho mộịhc sinh đều tham gia mọi hoạt động học ,sao cho học sịnh tự thấy mình phát hiện,tìm ra kiến thức chứ không phải nhìn vào sách giáo khoa hay nghe giáo viên thông báo kết quả có sẵn trong sách giáo khoa.Giáo viên hướng dẫn học sinh sử dụng vốn hiểu biết của mình để hình thành kiến thức mới một cách nhẹ nhàng ,động viên học sinh tập suy nghĩ ,quan sát ,diễn đạt, thực hiện hoạt động theo cách riêng của mình .Hoà chung với sự đổi mới đó người giáo viên không chỉ dạy tốt lý thuyết cho học sinh là đọc ,mà cần phải chú ý rèn luyện kỹ năng thực hành ,kỹ năng giải toán cho học sinh là đọc,mà cần phải chú ý rèn luyện kỹ năng thực hành ,kỹ năng giải toán cho học sinh ,đặt biệt là giải toán điển hình cho học sinh lớp 4.
Thực tế trong lớp học có những đối tượng học sinh khác nhau.Người giáo viên phải phân loại được đối tượng học sinh trong lớp ,đặc biệt quan tâm tới học sinh 
yếu kém ; phải làm cho mọi học sinh trong lớp đạt chuẩn về kiến thức ,kĩ năng cơ bản đồng thời chú ý đến đối tượng học sinh khá giỏi để các em không thấy nhàm chán vì bài học dễ .Mỗi bài học có thể có có những mức độ kiến thức ,kỹ năng phù hợp với từng đối tượng học sinh để mọi học sinh đều có thể đạt yêu cầu trình độ chuẩn . Để làm được điều đó ,người giáo viên phải chú ý đến việc rèn kỹ năng giải toán nhằm phát triển tư duy cho học sinh.
Muốn có những kết quả trên thì việc rèn luyện giải toán cho học sinh là rất cần thiết và cực kì quan trọng .Vì những lý do trên mà chúng tôi đã chọn Sáng kiến kinh nhiệm này : N©ng cao d¹y gi¶i to¸n cã lêi v¨n ë líp 4
III.Phạm vi và đối tượng nghiên cáu đề tài:
 1. Phạm vi nghiên cứu:
Trong khuôn khổ đề tài ,vì điều kiện thời gian có hạn nên tôi chỉ nghiên cứu một số dạng toán lớp 4 như:
 - Tìm số trung bình cộng .
 - Tìm hai số khi biết hiệu và tỷ số của hai số đó.
 - Tìm hai số khi biết tổng và tỷ số của hai số đó.
 - Tìm hai số khi biết tổng và hiệu của hai số đó.
 2.Đối tượng nghiên cứu đề tài:
 * Đối tượng : Các dạng toán có lời văn trong trương trình toán lớp 4.
 * Địa bàn: Học sinh khối lớp 4 Trường tiểu học số 1 xã Mường Tè- Mường Tè –Lai Châu.
IV.Mục đích nghiên cứu :
Thực hiện đề tài này chúng tôi nhằm mấy mục đích sau :
 - Chủ động tiếp cận chương trình toán 4 mới 
 - Tìm một số biện pháp rèn kỹ năng giải toán .
 - Đổi mới phương pháp góp phần nâng cao chất lượng dạy học.
 - Hệ thống một số dạng toán điển hình ở lớp 4.
 - Tập dượt nghiên cứu khoa học.
 V. Điểm mới trong kết quả nghiên cứu :
 - Sự sáng tạo của giáo viên ,tích cực của thầy và trò.
 - Thầy và trò luôn có thông tin hai chiều với nhau nhằm tháo gỡ những khó khăn khi học mắc phải .Tạo sự thân mật giữa thầy và trò.
 - Học sinh vận dụng tinh hoạt sáng tạo các phương pháp này vào giải toán có lời văn.
PHẦN : NỘI DUNG
I.Cơ sở lý luận:
 1.Vai trò của giải toán có lời văn lớp 4:	
 Giải toán có lời đóng vai trò quan trọng vì đó là hoạt động cơ bản của toán học .Mạch kiến thức giải toán xuyên suốt chương trình toán lớp 1 đến lớp 5 theo mức độ tăng dần.
 Toán 4 mới mở đầu cho giai đoạn 2, được coi là giai đoạn học tập sâu hơn ở mức độ cao hơn ,khái quát hơn, tường minh hơn. Nhưng nó vẫn kế thừa những kiến thức ở giai đoạn 1. Đặc biệt, giải toán có lời văn lớp 4 tiếp tục được xây dựng theo định hướng chủ yếu giúp học sinh rèn luyện phương pháp giải toán (phân tích đề toán, tìm cách giải quyết vấn đề đặt ra của bài toán và trình bày bài giải của bài toán ), giúp học sinh khả năng diễn đạt (nói và viết ) khi muốn nêu tình huống trong tình huống trong bài toán ,trình bày được “cách giải “ bài toán ,biết viết “câu lời giải “ và “phép tính giải”
 Các bài toán có lời văn trong toán 4 có” chất liệu phong phú ,cập nhật với thực tiễn và có hình thức thể hiện đa dạng ,hấp dẫn học sinh,chẳng hạn : có dạng bài toán phản ánh mối quan hệ số học như “tìm số trung bình cộng của nhiều số”,”tìm hai số khi biết tổng và hiệu của hai số đó”,”tìm hai số khi biết tổng ( hiệu )và tỉ số của hai số đó”.Khi giải các bài toán này ,học sinh thường được thực hiện theo một quy trình (các bước) rõ ràng (có thể thực hiện cách giải với sự trợ giúp của sơ đồ ,theo quy tắc dưới dạng công thức ...)có một số bài toán được thể hiện dưới dạng trắc nhiệm giúp học sinh phát triển năng lực giải toán, phù hợp với xu hướng đổi mới kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học sinh tiểu học.
 Toán 4 mới mở đầu cho giâi đoạn học tập sâu hình thành cho học sinh những hiểu biết kỹ năng giải toán và cũng là điểm phát huy tư duy cho học sinh về cả hai mặt , trực quan và trừu tượng – cũng chính là giúp cho giáo viên phát hiện những học sinh có kỹ năng về môn toán .Có thể coi toán 4 là sự bổ sung hoàn thiện, tổng kết hệ thèng hoá ,khái quát hoá,kiến thức của giai đoạn 1 về 5 mạch kiến thức.
 1/Yếu tố hình học.
 2/Số học.
 3/§ại lượng và đo đại lượng.
 4/Yếu tố thống kê.
 5/ Giải toán.
 Việc giải toán bồi dưỡng các em ý chí vượt khó,đức tính cẩn thận ,cần cù, chịu thương chịu khó trong học tập,làm việc khoa học,có kế hoạch,thói quen tù kiểm tra công việc của chính mình ,có óc suy nghĩ độc lập ,óc sáng tạo và phát triÓn tư duy.Tin tưởng vào sự hiểu biết của bản thân.
 Phần lớn nội dung trong s¸ch gi¸o khoa là dành cho các bài toán.kết quả học tập môn toán của học sinh thường được đánh giá qua kỹ năng giải các bài toán
Gi¶i to¸n gióp häc sinh h×nh thµnh kÜ n¨ng vËn dông kiÕn thøc ®· häc ,rÌn kÜ n¨ng tr×nh bµy diÔn ®¹t ,suy luËn l«gic,kü n¨ng ph©n tÝch ,tæng hîp ,ph¸t triÓn ãc s¸ng t¹o vµ vËn dông kiÕn thøc vµo thùc tÕ ®êi sèng .§ång thêi gi¶i to¸n gióp gi¸o viªn dÔ dµng ph¸t hiÖn nh÷ng ­u ®iÓm hoÆc nh÷ng kiÕn thøc thiÕu sãt cña häc sinh .Tõ ®ã dÔ dµng t×m gi¶i ph¸p cho häc sinh ph¸t huy ­u ®iÓm kh¾c phôc nh÷ng kiÕn thøc bÞ hæng ,nh÷ng khã kh¨n khi sö dông ng«n tõ trong lêi gi¶i.
§iÒu quan träng lµ viÖc d¹y häc gi¶i to¸n gióp häc sinh biÕt c¸c tù gi¶i quyÕt vÊn ®Ò th­êng gÆp trong cuéc sèng ,c¸c vÊn ®Ò nµy ®­îc nªu d­íi d¹ng c¸c bµi to¸n cã lêi v¨n .§©y lµ sù vËn dông cã tÝnh chÊt tæng hîp c¸c kiÕn thøc kü n¨ng ,ph­¬ng ph¸p suy nghÜ vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò ®­îc häc trong m«n to¸n .Cã ý nghÜa lµ ®· ®¹t ®­îc mét b­íc tiÕn cao,thµnh qu¶ häc tËp tèt .
 2/ Néi dung c¬ b¶n cña mét sè d¹ng to¸n líp 4:
 D¹ng 1: T×m sè trung b×nh céng 
 D¹ng 2: T×m 2 sè khi biÕt tæng vµ hiÖu cña 2 sè ®ã.
 D¹ng 3: T×m 2 sè khi biÕt tæng vµ tû sè cña 2 sè ®ã.
 D¹ng 4: T×m 2 sè khi biÕt hiÖu vµ tû sè cña 2 sè ®ã.
Ngoµi ra c¸c d¹ng to¸n ®­îc lång ghÐp ë c¸c tiÕt häc kh¸c ,rÊt phong phó vµ ®a d¹ng.
3/ChuÈn kiÕn thøc ,kÜ n¨ng:
 - BiÕt tù tãm t¾t bµi to¸n b»ng c¸ch ghi ng¾n gän hoÆc b»ng s¬ ®å ,h×nh vÏ.
 - BiÕt gi¶i vµ tr×nh bµy bµi gi¶i c¸c bµi to¸n cã ®Õn ba b­íc tÝnh ,trong ®ã cã c¸c bµi to¸n :
 *T×m sè trung b×nh céng.
 *T×m hai sè khi biÕt tæng vµ tØ sè cña hai sè ®ã.
 *T×m hai sè khi biÕt hiÖu vµ tØ sè cña hai sè ®ã.
 - Häc sinh n¾m ®­îc tõng b­íc cña c¸ch gi¶i c¸c bµi to¸n cã néi dung h×nh häc ë d¹ng cÇn suy diÔn trùc tiÕp c¸c c«ng thøc to¸n ®iÓn h×nh.
 *N¨ng lùc cÇn ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò:
 - Häc sinh ®äc ®­îc ®Ò to¸n – tù tãm t¾t bµi to¸n –nhËn ra t×m ra c¸c th«ng tin cã trong bµi to¸n ,cô thÓ:
 + Häc sÞnh nhËn ra th«ng tin c¸i ®· biÕt trong bµi to¸n ,trong b¶ng sè liÖu,biÓu ®å
 +NhËn ra c¸c th«ng tin ®ã ®Ó kÕt nèi gi÷a c¸c th«ng tin vµ t×m c¸ch ,ph­¬ng ph¸p ®Ó xö lý th«ng tin.
 +X¸c ®Þnh ®­îc nhiÖm vô ph¶i thùc hiÖn ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò (Nh­ c¸c yÕu tè ch­a biÕt cÇn ph¶i t×m ,c¸c c©u hái cÇn tr¶ lêi)
 +CÇn gi¶i quyÕt th«ng tin b»ng c¸ch sö dông c¸c kiÕn thøc ®· häc ,quan hÖ gi÷a c¸c yÕu tè ®· biÕt cÇn ph¶i t×m ®Ó cã phÐp tÝnh trong bµi to¸n.
 +Sö dông ng«n ng÷ chÝnh x¸c hîp lý ®Ó diÔn ®¹t b»ng lêi hoÆc viÕt lêi gi¶i ,phÐp t×nh ,suy luËn ph¶i logÝc chÆt chÏ.
 +Häc sinh ph¶i nhËn xÐt ®­îc hoÆc b×nh luËn ®­îc b»ng lêi hoÆc viÕt vÒ c¸c c¸ch gi¶i quyÕt vÊn ®Ò ,c¸c c¸ch thÓ hiÖn cña mét tÝnh chÊt ,quy t¾c ,quy luËt ( ë møc ®é ®óng yªu cÇu tri thøc cña häc sinh )
 +Häc sinh biÕt c¸ch lùa chän c¸ch gi¶i quyÕt vÊn ®Ò mét c¸ch hîp lý nhanh.
 +VÊn ®Ò ph¸t triÓn t­ duy ,kh¸i niÖm s¸ng t¹o vµ diÔn ®¹t gióp häc sinh cã kh¶ n¨ng t­ duy vÒ to¸n häc ,khªu gîi ãc s¸ng t¹o b»ng c¸ch t¹o ra c¸c t×nh huèng to¸n häc kh¸c nhau vµ gióp häc sinh ghi nhí c¸c c«ng thøc to¸n häc mét c¸ch tèt nhÊt ,häc sinh cã t­ duy logÝc.
 +VÊn ®Ò suy luËn th× ë to¸n líp 4 kh«ng ph¶i lµ khi nµo còng sö dông v× møc ®é yªu cÇu ch­a yªu cÇu tÊt c¶ .Nh­ng ph¶i rÌn luyÖn cho häc sinh c¸c suy luËn ph¶i cã tÝnh l«gÝc chÆt chÏ vµ thiÕt thùc .
II- THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ:
 1/Thùc tr¹ng vÒ viÖc d¹y häc gi¶i to¸n líp 4 cña gi¸o viªn vµ häc sinh ë tr­êng TiÓu häc số 1 xã Mường Tè- M­êng TÌ – Lai Ch©u.
 * VÒ viÖc d¹y cña gi¸o viªn:
 + ¦u ®iÓm:
 - HiÖn nay ngµnh gi¸o dôc –Vô gi¸o dôc TiÓu häc ®ang triÓn khai ch­¬ng tr×nh d¹y häc míi ,néi dung míi ,ch­¬ng tr×nh míi ,ph­¬ng ph¸p míi phï hîp víi môc tiªu gi¸o dôc vµ sù ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc .Ch­¬ng tr×nh nµy ®ang ®­îc c¸c tr­êng TiÓu häc trong c¶ n­íc triÓn khai mét c¸ch ®ång bé vµ thèng nhÊt ,tõ n¨m 2000 ®Õn nay.
 - Gi¸o viªn ®· ®­îc tËp huÊn chuyªn ®Ò mét c¸ch tèt nhÊt .V× vËy hä chñ ®éng tiÕp thu ch­¬ng tr×nh míi ,ph­¬ng ph¸p d¹y häc míi n©ng ... –Sè bÐ.
VÝ dô: Mét líp häc cã 28 häc sinh . Sè häc sinh trai h¬n sè häc sinh g¸i lµ 4 em .Hái líp ®ã cã bao nhiªu häc sinh trai.Bao nhiªu häc sinh g¸i .
 Bµi 2 trang 47 s¸ch T4 ,nhµ XBGD th¸ng 5/2005
 B­íc1: T×m hiÓu ®Ò to¸n .
 Häc sinh ®äc ®Ò to¸n t×m hiÓu bµi to¸n cho biÕt g×? (Tæng sè häc sinh c¶ líp lµ 28 em.Sè häc nam h¬n víi häc sinh g¸i lµ 4 em ). Bµi to¸n hái g×? (Nam mÊy em,n÷ mÊy em)
Häc sinh tãm t¾t bµi to¸n b»ng s¬ ®å ®o¹n th¼ng:	
 ? häc sinh
Häc sinh nam :
 ?häc sinh 4em 28 häc sinh 
Häc sinh n÷:
B­íc 2: LËp kÕ ho¹ch gi¶i to¸n 
Gi¸o viªn h­íng dÉn häc sinh 
Sè häc sinh nam vµ sè häc sinh n÷ céng l¹i sÏ thay ®æi nh­ thÕ nµo nÕu ta thªm sè häc häc sinh n÷ 4 em th× sè häc sinh cña c¶ líp sÏ t¨ng thªm 4 em vµ tæng sè c¶ líp sÏ lµ 28 +4 =32 häc sinh.
NhËn xÐt : 23 häc sinh chÝnh lµ 2 lÇn sè häc sinh nam .VËy sè häc sinh nam lµ bao nhiªu ?(Sè häc sinh nam lµ 32 : 2 =16 häc sinh.
VËy sè häc sinh n÷ lµ bao nhiªu ,ta lÊy häc sinh nam – HiÖu
16- 4 =12 ( häc sinh)
Gi¶i :
 C¸ch 1; Sè häc sinh nam sÏ lµ :
 (28 +4 ): 2 =16 (häc sinh)
 Sè häc sinh n÷ sÏ lµ :
 16 - 4 =12 (häc sinh)
 C¸ch 2: Sè häc sinh n÷ lµ :
 (28 -4 ):2 = 12 (häc sinh)
 Sè häc sinh nam sÏ lµ: 
 12 +4 =16 (häc sinh)
 §¸p sè; Häc sinh nam : 16 em
 H äc sinh n÷: 12 em
Tõ bµi nµy gi¸o viªn cã thÓ ph¸t triÓn thªm bµi to¸n kh¸c ®Ó häc sinh rÌn kü n¨ng gi¶i to¸n hoÆc ®­a thªm mét sè bµi kh¸c nh»m rÌn cho häc sinh cã kh¸i niÖm ,kü n¨ng,kü x¶o vÒ viÖc gi¶i to¸n d¹ng t×m hai sè khi biÕt tæng vµ hiÖu.
 Bµi to¸n 2: Tæng sè häc sinh giái khối líp 5 vµ khèi líp 4 cña mét tr­êng häc lµ 48 em .T×m sè häc sinh giái mçi khèi biÕt sè em giái líp líp 5 h¬n khèi líp 4 lµ 2 em.
 D¹ng 3: T×m 2 sè khi biÕt tæng vµ tØ sè cña hai sè ®ã 
§Ó gi¶i quyÕt d¹ng bµi to¸n .Tr­íc hÕt cÇn gióp häc sinh nhËn ra 2 ®¹i l­îng cña bµi to¸n cã bao nhiªu phÇn b»ng nhau ®Ó biÕt ®­îc c¸c ®¹i l­îng ®ã cã bao nhiªu phÇn b»ng nhau th× ta ph¶i biÓu diÔn nã lªn s¬ ®å ®o¹n th¼ng b»ng s¬ ®å ®¬n gi¶n nhÊt .
 H­íng dÉn c¸ch gi¶i tæng qu¸t d¹ng nµy 
 B­íc 1: VÏ s¬ ®å ®o¹n th¼ng .
VD: Cho tæng gi¸ trÞ cña Avµ B lµ K.Tû sè gi÷a Avµ B lµ M,N
 M phÇn
A
 N phÇn K
 B 
B­íc 2: Tæng sè phÇn b»ng nhau :
B­íc 3: M+N
 T×m gi¸ trÞ mét phÇn : K: (M+N)
B­íc 4:GÝa trÞ cña A lµ: m x {K: (M+N)}
 GÝa trÞ cña A lµ: n x {(K: (M+N)}
B­íc 5: KiÓm tra ®¸nh gi¸ (kiểm tra kÕt qu¶ cña bµi lµm so víi kÕt qu¶ thùc tÕ cña bµi to¸n.
 Trong ®ã: M lµ gi¸ trÞ cña A
 N lµ gi¸ trÞ cña B
 K lµ tæng
VÝ dô: Mét h×nh ch÷ nhËt cã nöa chu vi lµ 125m .ChiÒu réng b»ng 2/3 chiÒu dµi .T×m chiÒu dµi,chiÒu réng cña h×nh ch÷ nhËt ®ã.
 (Bµi 4,SGK To¸n 4 Tr 149,”N¬i xuÊt b¶n: NXBGD 2005)
Dông ý cña bµi to¸n : Bµi to¸n trªn yªu cÇu t×m chiÒu dµivµ chiÒu réng cña mét h×nh ch÷ nhËt khi biÕt tr­íc chu vi vµ tØ sè cña chiÒu dµi vµ chiÒu réng .Bµi to¸n thuéc d¹ng t×m 2 sè khi biÕt tæng vµ tØ sè cña 2 sè ®ã.
 B­íc1: T×m hiÓu ®Ò bµi: HS x¸c ®Þnh d¹ng bµi to¸n thuéc d¹ng tæng tØ .§äc kü ®Ò to¸n vµ cho biÕt : Bµi to¸n biÕt g× ? (Nöa chu vi cña 1 h×nh ch÷ nhËt lµ 125m) Em hiÓu nöa chu vi cña h×nh ch÷ nhËt lµ nghÜa thÕ nµo ? Tøc lµ tæng cña mét chiÒu dµy vµ mét chiÒu réng cña h×nh ch÷ nhËt.
 ChiÒu réng b»ng 2/3 chiÒu dµi cã nghÜa nh­ thÕ nµo?
 ChiÒu réng lµ hai phÇn b»ng nhau th× chiÒu dµi lµ 3 phÇn nh­ thÕ .
Häc sinh tãm t¾t bµi to¸n nh­ sau:
 ?m
 ChiÒu réng: 
 ?m 125 m
 ChiÒu dµi :
B­íc 2: LËp kÕ ho¹ch gi¶i to¸n 
Bµi to¸n ®· cho biÕt nöa chu vi cã nghÜa lµ cho biÕt tæng ®é dµi cña hai c¹ch (Dµi + réng )
TØ sè gi÷a chiÒu dµi réng ®· cho cã 2/3
VËy muèn gi¶i bµi to¸n nµy ta chØ viÖc lµm g× sau khi ®· cã tæng vµ tØ.
B­íc 3: Tr×nh bµy bµi gi¶i 
 Bài gi¶i
 Tæng sè phÇn b»ng nhau lµ:
 2+3 =5 (phÇn )
 Mét phÇn øng víi sè m lµ:
 125 :5 =25 (m)
 ChiÒu dµi h×nh ch÷ nhËt lµ:
 25 x 3 =175 (m)
 ChiÒu réng h×nh ch÷ nhËt lµ :
 25 x 2 =50 (m)
 §¸p sè : ChiÒu dµi : 70m
 ChiÒu réng: 50m
B­íc 4: KiÓm tra ®¸nh gi¸
LÊy chiÒu dµi céng víi chiÒu réng cña h×nh ch÷ nhËt cã b»ng gi¸i trÞ nöa chu vi:
 75 +50 =125 (m) (®óng )
C¸ch tr×nh bµy bµi to¸n cña häc 9häc sinh cã thÓ tr×nh bµy nhiÒu c¸ch nh­ng lµm sao cho phï hîp )
Trong bµi to¸n nµy còng cã thÓ bá qua 1 phÐp tÝnh (lµ gi¸ trÞ mçi phÇn )phÐp tÝnh nµy lång vµo tÝnh chiÒu dµi vµ chiÒu réng lu«n : Cô thÓ:
 Sè phÇn b»ng nhau lµ :
 ChiÒu dµi cña h×nh ch÷ nhËt cã sè m lµ : 125:5 x3 =75 (m)
 ChiÒu réng cña h×nh ch÷ nhËt cã sè m lµ: 125 : 5 x2 =50 (m)
 §¸p sè: ChiÒu dµi : 75 m
 ChiÒu réng :50m
Bµi to¸n 3: H×nh ch÷ nhËt cã chu vi lµ 250 m,chiÒu réng b»ng 2/3 chiÒu dµi tÝnh diÖn tÝch h×nh ch÷ nhËt ®ã: 
 D¹ng 4: T×m 2 sè khi biÕt hiÖu vµ tØ sè cña hai sè ®ã
ë d¹ng nµy quy tr×nh gi¶i to¸n c¸c b­íc tiÕn hµnh gÇn gièng víi tæng tØ,nh­ng c¸ch thùc hiÖn ë phÇn 1 l¹i ®i t×m hiÖu sè phÇn.
 VÝ dô: MÑ h¬n con 15 tuæi ,tuæi con b»ng 2/3 tuæi mÑ ,tÝnh tuæi cña mçi ng­êi .
B­íc 1: Häc sinh ®äc kü ®Ò to¸n t×m hiÓu ®Ò to¸n (d¹ng bµi to¸n thuéc d¹ng hiÖu tØ)
 Bµi to¸n cho biÕt g× ? MÑ h¬n con 25 tuæi ,tuæi con b»ng 2/7 tuæi mÑ .Em hiÓu mÑ h¬n con 25 tuæi cã nghÜa nh­ thÕ nµo ,lÊy tuæi mÑ trõ tuæi con th× cã hiÖu lµ 25 tuæi .Tuæi con b»ng 2/7 tuæi mÑ nghÜa lµ thÕ nµo ? Tøc lµ tØ sè gi÷a tuæi mÑ vµ con,nÕu con 2 phÇn th× mÑ øng 7 phÇn ,c¸c phÇn cã gi¸ trÞ b»ng nhau .
H­íng dÉn häc sinh tãm t¾t bµi to¸n b»ng s¬ ®å ®o¹n th¼ng.
 ? tuæi
Tuæi mÑ :
 ? tuæi 25 tuæi
Tuæi con: 
B­íc 2: LËp quy tr×nh gi¶i to¸n 
 Nh×n vµo s¬ ®å ta thÊy ,mÑ h¬n con 25 tuæi vµ 25 tuæi nµy cña mÑ øng víi mÊy phÇn ( 5phÇn). §Ó cã 5 phÇn ta lµm nh­ thÕ nµo ? ( 7-2 =5 phÇn) .Muèn t×m gi¸ trÞ mét phÇn talµm nh­ thÕ nµo ? 25 : 5 = 5 tuæi.
 Tõ ®ã ta ®i t×m sè tuæi cña mçi ng­êi
B­íc 3: Tr×nh bµy bµi gi¶i:
 gi¶i:
 HiÖu sè phÇn b»ng nhau lµ:
 7 -2 =5 (phÇn )
 Gi¸i trÞ mét phÇn cã sè tuæi lµ :
 25 : 5 = 5(tuæi)
 Tuæi mÑ lµ:
 5 x 7 =35 (tuæi)
 Tuæi con lµ:
 2 x5 =10 (tuæi)
 §¸p sè: Con : 10 tuæi
 MÑ : 35 tuæi
B­íc 4: KiÓm tra ®¸nh gi¸ 
 35 -10 = 25 tuæi ®óng
 KiÓm tra c¸ch tr×nh bµy bµi cña häc sinh
 TÝnh tuæi cña convµ tuæi cña mÑ c¸ch ®©y 5 n¨m biÕt r»ng hiÖn nay cña mÑ h¬n con lµ 25 tuæi con b»ng 2/7 tuæi mÑ.
 §Ó nh÷ng c¬ së lý luËn nghiªm cøu trong ®Ò tµi t«i ®· thiÕt kÕ kÕ mét sè tiÕt d¹y theo h­íng ®æi míi ®Ó tÝch cùc ho¸ ho¹t ®éng häc cña hcä sinh. 
IV- HIỆU QUẢ CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM:
 Qua kết quả thực nghiệm ở hai lớp 4A và 4B thì tôi thấy chất lượng học sinh đạt được như sau:
Líp 4A, 4B cã 
24 häc sinh
Giái
Kh¸
TB
YÕu
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
Tr­íc thùc nghiÖm
3
12,5
 4
16,7
13
54,2
4
16,7
Sau thùc nghiÖm
5
20,8
10
41,7
7
29,2
2
8,3
PhÇn: PhÇn kÕt luËn
I.NHỮNG BÀI HỌC KINH NGHIỆM:
 - Đối với bản thân cần phải có sự đầu tư nghiên cứu kỹ về nội dung của bài .Hiểu được ý đồ của sách giáo khoa ,của tác giả.
 - Đối với đồng nghiệp : Cần tìm hiểu nắm vững những vấn đề đổi mới phương pháp dạy học ở tiểu học và đổi mới dạy học Toán .Không ngừng nâng cao trình độ chuyên môn .Cần phát huy khả năng sáng tạo của học sinh để đưa ra cách giải tốt nhất .
II. Ý NGHĨA CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM:
 Nhằm giúp học sinh tiếp cận với dạng toán có lời văn ở lớp 4,từ đó học sinh biết các dạng toán ,biết giải các dạng toán đó .Còn giúp giáo viên và học sinh gần gũi nhau hơn , đặc biệt hơn nữa giúp học sinh yêu thích môn học ,ham học.
III.Kh¶ n¨ng øng dông,triÓn khai:
 S¸ng kiÕn nµy ®­îc øng dông vµo d¹y ë Tr­êng tiÓu häc sè 1 x· M­êng TÌ –huyÖn M­êng TÌ – Lai Ch©u.Vµ ®­îc triÓn khai trªn toµn khèi 4 trong tr­êng.
IV.nh÷ng kiÕn nghÞ ,®Ò xuÊt :
+ Nªn th­êng xuyªn cã nh÷ng buæi to¹n ®µm trao ®æi vÒ c¸c c¸ch rÌn kü n¨ng gi¶i to¸n cho HS (do nhµ tr­êng tæ chøc)
+Nªn tæ chøc nhiÒu chuyªn ®Ò vÒ to¸n häc h­íng dÉn vµ trao ®æi vÒ ph­¬ng ph¸p d¹y gi¶i to¸n .
+Nªn h×nh thµnh c¸c c©u l¹c bé gi¶i to¸n trong ph¹m vi tr­êng vµ vïng.
+Nªn triÓn khai mét sè s¸ng kiÕn kinh nghiÖm cã tÝnh kh¶ thi cao vÒ c¸c tr­êng tiÓu häc .VÒ m¶ng d¹y gi¶i to¸n .
Tµ liÖu tham kh¶o
1/T¸c gi¶: §ç §×nh Hoan (Chñ biªn)NguyÔn ¸nh –Vò Quèc Trung-§µo Th¸i Lai - §ç TiÕn §¹t -§ç Trung HiÖu –TrÇn Diªn HiÓn- §µo Th¸i Lai- Ph¹m Thanh T©m – KiÒu §øc Thµnh –Lª TiÕn Thµnh –Vò D­¬ng Thôy ,xuÊt b¶n n¨m 2009 ,S¸ch gi¸o khoa To¸n 4,Nhµ xuÊt b¶n gi¸o dôc.
2/T¸c gi¶:-§ç §×nh Hoan (chue biªn) NguyÔn ¸nh – Vò Quèc Chung - §µo Th¸i Lai -§ç TiÕn §¹t -§ç Trung HiÖu-TrÇn Diªn HiÓn -§µo Th¸i Lai- Ph¹m Thanh T©m –KiÒu §øc Thµnh –Lª TiÕn Thµnh-Vò D­¬ng Thuþ ,xuÊt b¶n n¨m 2005.S¸ch gi¸o viªn To¸n 4,NXBGD.
3/T¸c gi¶: Vò Quèc Chung - §ç Trung HiÕu -§ç §×nh Hoan- Vò D­¬ng Thuþ,n¨m 2004 ,Ph­¬ng ph¸p d¹y häc m«n To¸n ë tiÓu häcNXB §¹i häc s­ ph¹m.
4/T¸c gi¶: NguyÔn Ngäc Oanh –NguyÔn §×nh Ninh - ,N¨m 1996 ,To¸n ph¸t triÓn líp 4,NXBGD.
5/T¸c gi¶: NguyÔn ¸nh –D­¬ng Quèc Ên –Hoµng ThÞ Ph­íc Th¶o,N¨m 2009,To¸n båi d­ìng häc sinh líp 4,NXBGD.
6/T¸c gi¶: Vò V¨n D­¬ng –Ng« ThÞ Thanh H­¬ng – Bïi Anh Tó- NguyÔn ThÞ HiÒn –Ph¹m Vinh Th«ng,N¨m 2007.,Ph­¬ng ph¸p d¹y hä c¸c m«n häc líp 4,NXBGD.
7/T¸c gi¶: TrÇn Ngäc Lan (chñ biªn)- Tr­¬ng ThÞ Tè Mai,RÌ luyÖn t­ duy cho häc sinh trong d¹y häc to¸n bËc tiÓu häc,Nhµ xuÊt b¶n trÎ.
Môc lôc
B×a
Trang phô b×a
PhÇn : PhÇn më ®Çu
I. Bèi c¶nh cña ®Ò tµi
II. Lý do chon ®Ò tµi
III. Ph¹m vi vµ ®èi t­îng nghiªn cøu
IV. Môc ®Ých nghiªn cøu 
V.§iÓm míi trong kÕt qu¶ nghiªn cøu 
PhÇn : PhÇn néi dung
I.C¬ së lý luËn 
II. Thùc tr¹ng cña vÊn ®Ò 
III.C¸c biÖn ph¸p ®· tiÕn hµnh ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò
IV. HiÖu qu¶ cña s¸ng kiÕn kinh nghiÖm
 PhÇn : KÕt luËn
I.Nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm 
II. ý nghÜa cña s¸ng kiÕn kinh nghiÖm
III.Kh¶ n¨ng øng dông ,triÓn khai
IV.Nh÷ng kiÕn nghÞ ,®Ò xuÊt 
Tµi liÖu tham kh¶o
PhiÕu nhËn xÐt ,xÕp lo¹i s¸ng kiÕn kinh nghiÖm
Môc lôc
B×a
Môc lôc
B×a 
Trang phô b×a 
PhÇn : PhÇn më ®Çu
I. Bèi c¶nh cña ®Ò tµi 1
II. Lý do chon ®Ò tµi 1
III. Ph¹m vi vµ ®èi t­îng nghiªn cøu 2
IV. Môc ®Ých nghiªn cøu 2
V.§iÓm míi trong kÕt qu¶ nghiªn cøu 2
 PhÇn : PhÇn néi dung 3
I.C¬ së lý luËn 3
II. Thùc tr¹ng cña vÊn ®Ò 6
III.C¸c biÖn ph¸p ®· tiÕn hµnh ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò 9
IV. HiÖu qu¶ cña s¸ng kiÕn kinh nghiÖm 21 
 PhÇn : KÕt luËn 21
I.Nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm 21 
II. ý nghÜa cña s¸ng kiÕn kinh nghiÖm 22
III.Kh¶ n¨ng øng dông ,triÓn khai 22
IV.Nh÷ng kiÕn nghÞ ,®Ò xuÊt 22
Tµi liÖu tham kh¶o 23
PhiÕu nhËn xÐt ,xÕp lo¹i s¸ng kiÕn kinh nghiÖm 
Môc lôc
B×a